Skóra po wakacjach - Cabines
Z początkiem jesieni, gdy piękna opalenizna znika, zauważamy, że skóra stała się szorstka, pogrubiona i sucha, że utraciła elastyczność i nabrała nieładnego, szarego koloru. Obserwujemy na niej także przebarwienia słoneczne, rozszerzone naczynka i sporą ilość posłonecznych zmarszczek. Największym problemem, jaki stwarza skóra po lecie, jest nadmierne jej pogrubienie. Jest to objaw tzw. elastozy posłonecznej - zwyrodnienia kolagenu znajdującego się w skórze właściwej. Pogrubieniu naskórka towarzyszy jego znaczne wysuszenie. Promienie niszczą spoiwa międzykomórkowe, co skutkuje przesuszeniem skóry i powstaniem zmarszczek. Czemu tak się dzieje? Gdy zbyt długo wystawiamy skórę na promienie słoneczne, uszkadzamy ochronny płaszcz hydrolipidowy, czego efektem jest znaczny spadek ilości wody w warstwie rogowej naskórka.
Słońce a skóra
Bezpośrednią odpowiedzią skóry na promieniowanie UV jest rumień, opalenizna i pogrubienie skóry. Najbardziej znanym efektem biologicznego działania promieni UV jest tzw. rumień posłoneczny. Pamiętać należy o tym, iż każda postać rumienia jest oparzeniem, czyli zjawiskiem niekorzystnym dla stanu skóry. W warunkach fizjologicznych rumień jest wynikiem działania głównie promieni UVB. Jednakże długie promienie UV w odpowiednio dużej dawce mogą wpływać na nasilenie reakcji rumieniowej, wywołanej przez promienie rumieniotwórcze.
Przebarwienia
Przebarwienia skóry spowodowane są bardzo często zbyt długą ekspozycją słoneczną. Zmiany barwnikowe wywołuje nieprawidłowa produkcja melaniny (barwnik ten reguluje zabarwienie skóry i powoduje, że staje się ona ciemniejsza podczas opalania) lub hemoglobiny. Bywają też wynikiem reakcji fotoalergicznej i fototoksycznej, która powstała na skórze jako odczyn po kontakcie z niektórymi substancjami. Substancje te pod wpływem światła wywołują na skórze różnego rodzaju wypryski, rumień oraz zmiany barwnikowe. Plamy i przebarwienia pojawiają się najczęściej w miejscach szczególnie narażonych na operowanie słońca, czyli na twarzy, dłoniach, kolanach, łokciach i dekolcie. U osób o jasnej karnacji nawet stosunkowo krótka ekspozycja może spowodować wystąpienie licznych plam. W ich leczeniu oprócz naturalnych wybielaczy, takich jak świeży sok z cytryny, grejpfruta czy ogórka, skuteczne są kremy wybielające, zawierające np. wyciągi roślinne z morwy i rezedy oraz witaminy A, C, E. Są bezpieczne, gdyż nie zawierają hydrochinonu - substancji, która może uczulić, a przy tym nie niszczą bariery ochronnej skóry. Najlepszą metodą walki z przebarwieniami jest jednak profilaktyka, czyli ochrona przed promieniowaniem słonecznym z użyciem kosmetyków z wysokimi filtrami (najlepiej stosować kremy o SPF powyżej 25).
Piegi
Piegi to drobne brunatne plamki umiejscowione na skórze okolic ciała szczególnie narażonych na działanie światła słonecznego - twarz, dłonie, ramiona, przedramiona. Są to wyraźnie odgraniczone od otoczenia żółto-brunatne lub brunatne plamy wielkości 1-5 mm. Często kojarzone są z jasną karnacją ciała, rudymi włosami i młodym wiekiem. Mają charakter dziedziczny, utrzymują się od wieku dziecięcego przez całe życie, choć u dorosłych są mniej nasilone. Wiosną i latem pod wpływem nasłoneczniania są bardziej widoczne (piegi majowe, piegi letnie). Piegi są małymi, niezłośliwymi plamami barwnikowymi. Zwykle występują u osób o skórze wrażliwej na promienie słoneczne. Piegi nie są dowodem zagrożenia rakiem skóry - niemniej są wskaźnikiem reakcji skóry na słońce.
Pękające naczynka
Jeśli po opalaniu na twarzy pojawiły się drobne naczynka krwionośne lub powiększyły się już istniejące, trzeba bezzwłocznie podjąć specjalną kurację kosmetykami zawierającymi flawonoidy, witaminę C i K, tj. składniki wzmacniające ścianki naczyń krwionośnych.
Starzenie się skóry
U osób narażonych na długotrwałą ekspozycję słoneczną mogą pojawić się: zaskórniki, torbiele i bruzdy oraz zażółcenie skóry w okolicy oczu. Taki obraz okolicy oczu stanowi jeden z najpoważniejszych objawów starzenia się skóry pod wpływem słońca. Innym objawem nadmiaru promieniowania słonecznego jest plamica naczyniowa. Ten objaw starzenia się skóry pod wpływem słońca występuje na przedramionach osób w zaawansowanym wieku. Przyczyną jest kruchość naczyń włosowatych. Objawy plamicy słonecznej mogą nasilać się w przypadku miejscowego lub układowego stosowania kortykosteroidów.
Plamy starcze
Na skutek działania słońca u 90% osób starszych powstają tzw. plamy starcze (soczewicowate), będące często punktem wyjścia czerniaka. Są one ciemne i na ogół nieregularnie zabarwione, niekiedy nieco uwypuklone. Występują na twarzy, ramionach i przedramionach, częściej u kobiet. Rozwijają się wolno, a w razie ich przekształcenia się w czerniaka przebieg choroby jest stosunkowo łagodny. Występuje również plama soczewicowata złośliwa, inicjująca czerniaka skóry, zwana plamą Hutchinsona. Jest ona duża, brązowa i występuje na ogół na policzku. Cechuje się niskim potencjałem złośliwości i może pozostawać niezmienna przez całe dziesięciolecia.
Pielęgnacja
Aby przywrócić skórze utraconą przez lato jędrność i świeżość i nie pozwolić na utrwalenie i pogłębienie się niekorzystnych zmian powstałych po zbyt długim przebywaniu na słońcu, trzeba jak najszybciej rozpocząć regularną jej pielęgnację. Największy nacisk należy położyć na jej nawilżenie oraz odnowę lub wzmocnienie jej naturalnego płaszcza hydrolipidowego.
Kosmetyki stosowane do pielęgnacji skóry po lecie powinny zawierać substancje:
- wzmacniające barierę lipidową w warstwie rogowej naskórka, np. ceramidy, cholesterol,
- odbudowujące naturalny płaszcz hydrolipidowy skóry i tym samym zapobiegające utracie wody z tkanek, np. kwas hialuronowy, chitozan,
- wiążące wodę w naskórku, np. gliceryna, mocznik, aminokwasy,
- przyspieszające odnowę skóry, np. kwasy owocowe, pochodne wit. C, stymulatory syntezy kolagenu, aminokwasy,
- tworzące kompleksy chroniące przed wolnymi rodnikami - wit. A+E+C.Ważną rolę w pielęgnacji skóry o tej porze roku odgrywają witaminy.
- Witamina A reguluje procesy melanogenezy, zmniejsza przebarwienia, przyspiesza cykl odnowy naskórka. Dzięki temu, że wpływa na znaczne zwiększenie ilości kolagenu w skórze, poprawia jej elastyczność i sprężystość.
- Witamina E, która jest najbardziej efektywnym związkiem antyutleniającym stosowanym w kosmetyce, sprawia, że skóra uzyskuje właściwe nawilżenie i staje się elastyczna. Oprócz wielu innych właściwości witamina E potrafi również w pewnym stopniu chronić skórę przed poparzeniem słonecznym, a także łagodzić nieco objawy poparzenia. Przy miejscowym zastosowaniu alfa-tokoferolu, czyli witaminy E, typowe objawy poparzenia, czyli rumień, obrzęki i nadmierna wrażliwość, ulegają zmniejszeniu nawet o 40-50%. Witamina E potrafi również w niewielkim stopniu podwyższać wartość faktora SPF.
- Po ekspozycji słonecznej zmniejsza się stężenie witaminy C w skórze, a jest ona odpowiedzialna m.in. za tworzenie kolagenu oraz za budowę i czynności włosowatych naczyń krwionośnych. Ponadto wybiela skórę i jest silnym przeciwutleniaczem. Jest bardzo nietrwała: niszczy ją światło słoneczne, wysoka temperatura, kontakt z powietrzem. Organizm ludzki nie potrafi jej magazynować, powinno się więc dostarczać jej z pożywieniem kilka razy dziennie. Kosmetyki z witaminą C powinny być stosowane, podobnie jak kosmetyki z SPF 15, jako element codziennej pielęgnacji skóry, celem spowolnienia procesów jej starzenia się, szczególnie wywołanego światłem słonecznym i światłem UV emitowanym przez solaria. Witamina C w preparatach do stosowania miejscowego pełni rolę czynnika chroniącego przed promieniowaniem UVA i UVB. Może być pomocna w leczeniu poparzeń skóry po ekspozycji na słońce, zmniejsza rumień i nasilenie reakcji zapalnej. Witamina C nie pochłania UV, a więc jest typowym filtrem przeciwsłonecznym.
- Silne właściwości gojące, łagodzące podrażnienia i nawilżające ma D-Panthenol (prowitamina B5). Przyspiesza regenerację skóry, uelastycznia ją i wygładza, wpływa na porost włosów.
Zabiegi
Zabiegi pielęgnacyjne dobrze jest zacząć od peelingu, czyli złuszczania martwego naskórka. Powinno się go przeprowadzać przynajmniej raz w tygodniu. Pozwoli on wygładzić i zmiękczyć skórę, wyrównać jej koloryt, a także sprawi, że wchłonie ona więcej substancji odżywczych. Do złuszczania skóry twarzy używamy delikatnych preparatów, np. z wyciągiem z nagietka. Wmasowujemy go kolistymi ruchami, zwracając uwagę szczególnie na te miejsca, w których naskórek jest najbardziej zgrubiały (łokcie, kolana, ramiona).Po dokładnym oczyszczeniu skóry z pozostałości peelingu powinno nastąpić jej nawilżenie. Wymaga tego każdy rodzaj skóry po sezonie letnim. Pierwszym łatwo zauważalnym objawem odwodnienia jest wrażenie "ściągnięcia" po myciu oraz zmniejszenie elastyczności. Przynajmniej dwa razy w tygodniu na spragnioną wilgoci skórę twarzy nakładamy maseczkę kojąco-nawilżającą z wyciągiem z aloesu, która głęboko ją nawilży i złagodzi podrażnienia. Oprócz intensywnego nawilżenia skórze potrzebne są również substancje tłuszczowe (oleje roślinne, trójglicerydy), tworzące na skórze film ochronny. Dobrym preparatem, który natłuszcza skórę, jest oliwka. Warto nią smarować suchą i spierzchniętą skórę rąk, stóp, łokci.
Zakończenie
Żaden, nawet najbardziej wspaniały kosmetyk nie będzie skuteczny, jeśli skórze nie dostarczy się niezbędnej ilości wody. Podstawowym sposobem zapewnienia skórze właściwego nawilżenia jest po prostu picie wody. Przeciętnie organizm dorosłego człowieka potrzebuje około 2,5 litra wody na dobę, z czego około litra otrzymuje w pokarmach. Absolutne minimum, które należy wypić, to półtora litra dziennie.
Katarzyna SÅ‚ysz
Licencjonowany kosmetolog Absolwentka Krakowskiej Wyższej Szkoły Promocji Zdrowia na kierunku kosmetologia. Posiada własną firmę, w której wykonuje stylizacje ślubne i zabiegi kosmetyczne. Prowadzi również szkolenia z zakresu autoprezentacji, wizażu i podstawowych technik kosmetycznych.